Przyroda Ziemi Wojsławickiej

     ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

     Obszar gminy obejmuje wyróżniające się krajobrazowo i przyrodniczo tereny o różnych typach ekosystemów przyrodniczych. Przeważającymi i dominującymi ekosystemami na obszarze gminy Wojsławice są pola uprawne, z florą i fauną, charakterystyczną dla obszarów przekształconych przez gospodarkę rolną.

     RZEŹBA TERENU

     Wojsławice leżą we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, na terenie malowniczych Działów Grabowieckich. Krajobraz okolicznych terenów charakteryzuje się dużym urzeźbieniem, licznymi wąwozami i głęboko wciętymi, suchymi dolinami. Wojsławickie wąwozy osiągają długość do 2 km, przy głębokości od kilku do kilkunastu metrów. Miejscowa ludność nazywa je "debrami". "Debry", z uwagi na bardzo liczne boczne odgałęzienia, tworzą niepowtarzalny, baśniowy krajobraz. Najbardziej malownicze rejony w gminie występują w okolicy wsi Majdan Stary i Trościanka.

     W ukształtowaniu terenu gminy wyróżnia się trzy zasadnicze części biegnące równolegle do siebie w kierunku wschód - zachód. Część środkową położoną na wysokości około 200 - 230 m n.p.m. stanowi dolina rzeki Wojsławki, która w swym górnym biegu łączy się z lewym dopływem noszącym nazwę Barbarka. W widłach tych strumyków, na lekkim wzniesieniu leżą Wojsławice. Od strony południowej dolina Wojsławki przechodzi w pasmo wzniesień, które stanowią główny masyw Działów Grabowieckich i wznosi się na wysokość powyżej 300 m n.p.m., teren podnosi się falami. Między grzbietami sąsiednich fal spotyka się znaczne obniżenia w kształcie niecek. Masyw zbudowany jest na pokładzie kredowym zwanym opoką, który pokrywa warstwa lessu. Jest to obszar o małej gęstości sieci rzecznej.

     Atrakcyjne ukształtowanie rzeźby terenu w połączeniu z walorami krajobrazowymi gminy Wojsławice stwarza dogodne warunki do rozwoju różnych form turystyki i rekreacji, w tym w szczególności turystyki aktywnej: rowerowej, pieszej, narciarskiej, krajoznawczej oraz survivalowej.

     OCHRONA PRZYRODY

     Obszar gminy położony jest we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, w subregionie zwanym Działy Grabowieckie, w obrębie Grabowiecko – Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (ponad 90% powierzchni gminy) oraz Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego. Środkową część obszaru charakteryzuje malowniczy i bogato urzeźbiony teren Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich, porozcinany dolinami rzeki Wojsławki i Żółkiewki. Lasy, zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie tego obszaru, lecz ze względu na fakt, iż porastają najbardziej niedostępne zakątki, wykazują duży stopień naturalności. Spotkać tu można malownicze wąwozy, jary i dolinki wyrzeźbione w lessowym podłożu. Na terenach tych występuje niezwykle wiele cennych gatunków flory i fauny, objętych ochroną prawną (m.in.: zawilec wielkokwiatowy, miłek wiosenny, goryczka krzyżowa, obuwik pospolity, storczyk Kukawka). W wąwozach znajdujących się w okolicach Majdanu Nowego rośnie rzadka roślina górska, wpisana do Polskiej czerwonej księgi roślin – cebulica dwulistna. Roślina ta objęta jest ochrona gatunkową w województwie lubelskim. W obrębie Grabowiecko – Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ochronie pomnikowej podlega: buk zwyczajny w Wojsławicach, dwa kasztany jadalne i tulipanowiec w Poniatówce, dwie nisze źródłowe w Majdanie Nowym oraz w Kolonii Wojsławice.

     W miejscowości Putnowice występuje obszar Natura 2000 (Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Putnowice PLH060074) obejmujący 6 enklaw leśnych na wapiennym wzgórzu, o powierzchni 50,6 ha. W lasach liściastych – grąd z płatami świetlistej dąbrowy i lasy mieszane – występują rzadkie i chronione gatunki wapniolubne w runie, w szczególności duża populacja obuwika pospolitego rosnącego w wołyńskiej odmianie grądu subkontynentalnego. Ponadto ochroną konserwatorską przed dewastacją objęty jest starodrzew przy szkole w Wojsławicach, będący pozostałością po parku dworskim.

     Przez teren gminy Wojsławice przebiega korytarz ekologiczny o charakterze międzynarodowym ciągnący się wzdłuż wschodniej granicy kraju. Pełni on funkcję utrzymania ciągłości kompleksów leśnych i ekosystemów wodnych oraz zapewnia łączność między poszczególnymi obszarami chronionymi. Stanowi fragment tzw. Korytarza Wschodniego, który łączy lasy wzdłuż wschodniej granicy kraju.

     Dziedzictwo przyrodnicze gminy Wojsławice stanowi duży potencjał do rozwoju turystyki krajoznawczej, wypoczynkowej, pobytowej (w tym agroturystyki) oraz turystyki aktywnej: pieszej, nordic-walkingu, rowerowej, konnej, kajakowej, narciarstwa biegowego.